Własna jednoosobowa firma

Często ostatnio słyszy się w mediach, że własna działalność gospodarcza to nowa pułapka bezrobocia. Oczywiście, jeśli startujesz od razu z wysokiego pułapu i stawiasz wszystko na jedna kartę - możesz wszystko stracić i trudno ci będzie wtedy poradzić sobie z taką sytuacją. Jeśli jednak zadbasz o zaplanowanie swoich działań i przemyślisz je dokładnie - ryzyko nie jest tak wielkie.

Osoba fizyczna

Firma jednoosobowa lub indywidualna działalność gospodarcza to przedsiębiorstwo, którego właścicielem jest jedna osoba – osoba fizyczna. Osoba fizyczna to po prostu człowiek. Każdy człowiek może prowadzić swoją własną działalność gospodarczą pod warunkiem, że:
- jest pełnoletni
- ma pełne zdolności prawne, czyli nie zostały one ograniczone przez np. sąd

Inne formy działalności

Istnieją, jak wiadomo, inne formy działalności gospodarczej – spółki. Większość z nich ogólnie określamy mianem spółek prawa handlowego, ponieważ działają na podstawie Kodeksu spółek handlowych i mają osobowość prawną. Są tu dwie grupy spółek: osobowe i kapitałowe. Spółki osobowe to:
- spółka jawna
- spółka komandytowa
- spółka komandytowo-akcyjna
- spółka partnerska

Natomiast te spółki nazywamy kapitałowymi:
- spółka akcyjna
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Są to formy gospodarcze bardziej skomplikowane, najczęściej istnieje tu więcej niż jeden właściciel. Założenie niektórych z nich wymaga większych nakładów finansowych. Istnieje jeszcze jedna forma spółki, mianowicie spółka cywilna. Spółka ta nie ma osobowości prawnej i działa na podstawie Kodeksu cywilnego.

Plusy i minusy

Powróćmy jednak do indywidualnej działalności gospodarczej. Dlaczego jest ona dla ciebie najkorzystniejsza w porównaniu z innymi formami przedsiębiorczości?

Zalety są następujące:
- sam jesteś swoim szefem. Sam decydujesz jak i kiedy wykonujesz swoją pracę.
- niskie koszty rozpoczęcia i funkcjonowania działalności – w chwili, gdy piszemy te słowa, wpis do ewidencji działalności gospodarczej kosztuje w zależności od gminy od kilkudziesięciu do stu złotych.
- składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne nie są zależne od wysokości twoich zarobków – możesz płacić najniższe możliwe składki (w chwili, gdy piszemy te słowa, wynoszą one ok. 680 zł), a oprócz tego wykupić ubezpieczenie emerytalne w jednej z prywatnych firm ubezpieczeniowych. Piszemy o tym w następnym rozdziale.
- stosunkowo niskie opodatkowanie – począwszy od roku 2004 możesz wybrać opodatkowanie liniowe w wysokości 19% niezależnie od wielkości dochodów. W zależności od rodzaju działalności możesz też wybrać opodatkowanie ryczałtowe, które w niektórych przypadkach jest niższe od podatku liniowego.
- nieskomplikowane rozliczenia z fiskusem – najpopularniejszą formą opodatkowania jest księga przychodów i rozchodów. Jeśli jednak spełniasz odpowiednie warunki, możesz wybrać jeszcze prostszą i w niektórych przypadkach korzystniejszą formę opodatkowania – kartę podatkową lub ryczałt. O wszystkich tych formach dowiesz się z książki naszego autorstwa „Jednoosobowa firma”.

Wadą jest, że jako właściciel odpowiadasz osobiście za wszystkie długi firmy, to znaczy, że w przypadku niepowodzenia – jeśli zaciągnąłeś kredyt lub masz długi w stosunku do dostawców – możesz stracić swoje oszczędności, a także to, co posiadasz, np. dom lub samochód.

Czy trzeba być nadczłowiekiem?

W wielu poradnikach i broszurach traktujących o założeniu własnej firmy pojawiają się rozważania, jakie cechy charakteru predestynują do tego, aby być idealnym przedsiębiorcą. Często pojawiają się w nich różnego rodzaju testy, w których trzeba odpowiedzieć na różne pytania, aby uzyskać ocenę swoich predyspozycji do prowadzenia własnej firmy. Uważamy to za błąd. Wynik takich testów zwykle wskazuje na to, że tylko najbardziej wytrzymali, niezależni, silni (najlepiej mężczyźni) i zdrowi ludzie mają szanse powodzenia.

Oto kilka przykładów pytań zaczerpniętych z takich testów:
- Czy potrafisz pracować w niesprzyjających warunkach?
- Czy jesteś przygotowany na to, że na początku twoje dochody będą niewielkie?
- Czy twoja rodzina zaakceptuje fakt, że często będziesz poza domem?
- Czy masz silną motywację, czy jesteś uparty i wytrzymały?

Uważamy, że przywiązywanie tak wielkiej wagi do cech charakteru osoby, która chce założyć własną firmę, jest przesadą. Ważniejsze jest, abyś naprawdę był dobry w tym, co będzie przedmiotem działalności twojej firmy. Jeśli chcesz zająć się tłumaczeniem tekstów z języka angielskiego, ważniejsze jest, abyś dobrze znał zarówno język angielski, jak i polski, niż to, czy jesteś szczególnie uparty. Jeżeli chcesz otworzyć poradnię psychologiczną, w pierwszym rzędzie musisz być dobrym psychologiem, inaczej nie pomoże najsilniejsza nawet motywacja. Są jednak cechy, które musisz posiadać, jeśli chcesz prowadzić własną firmę. Są to: zdrowy rozsądek, umiejętność uczenia się nowych rzeczy (rachunkowość, marketing) oraz spora doza cierpliwości.

Przekonanie, że cechy osobowościowe mają decydujące znaczenie, ma chyba podłoże polityczne. Z jednej strony próbuje się zachęcać bezrobotnych, aby zakładali swoją własną działalność, z drugiej jednak strony urzędnicy państwowi nie chcą chyba brać odpowiedzialności za ich ewentualną porażkę. Wtedy łatwo jest powiedzieć: - „No, wiadomo, że to nie mogło się udać. Powinien pan sobie wcześniej zdawać sprawę, że nie jest pan typem osoby, która potrafi pracować w niesprzyjających warunkach.”

Myślimy, że taka postawa odstrasza wielu zdolnych ludzi, którzy z powodzeniem mogliby prowadzić własną firmę, jednak wizja spartańskich i niesprzyjających warunków powoduje, że nie decydują się na jej założenie.

A tak naprawdę możliwości i korzyści związane z posiadaniem własnej działalności są bardzo szerokie. Dla wielu ludzi własna mała firma jest jedynym sposobem na to, aby więcej czasu poświęcić rodzinie i aby być bardziej niezależnym. Jesteś przecież wtedy własnym szefem i sam w dużej mierze określasz swoje godziny i zakres pracy. Masz także możliwość robienia tego, co naprawdę lubisz. Z reguły jest tak, że to, co lubimy robić, robimy dobrze i w tym leży nasz sukces.

Dlaczego zakładasz firmę?

Może być wiele powodów, dla których decydujesz się na otwarcie własnej firmy. Można je podzielić na powody negatywne i pozytywne.

Powody negatywne

Chcesz założyć własną firmę, ponieważ:
- dłużej już nie chcesz być zatrudniony
- widzisz możliwość skorzystania z różnych ulg
- kusi cię fakt, że w działalności gospodarczej „wszystko” można „wrzucić w koszty”
- widzisz możliwość zarobienia „lewych” pieniędzy
- trudno ci znaleźć zatrudnienie na rynku pracy

Powody pozytywne

Pozytywne powody założenia własnej firmy mogą być takie:
- masz oryginalny pomysł na własną działalność
- jesteś bardzo dobry w jakiejś szczególnej dziedzinie
- chcesz zarabiać dużo pieniędzy
- chcesz się spełnić zawodowo
- chcesz sam sterować swoim czasem
- czujesz, że potrzebujesz więcej wolności

Jakie są twoje powody? Pomyśl, czym ty się kierujesz. Jeśli okaże się, że twoje powody są w większości negatywne, może lepiej, abyś zrezygnował.

Dobry pomysł

Jesteśmy przekonani, że jednoosobowa działalność gospodarcza osoby fizycznej to najlepsza forma firmy dla tych, którzy mają dobry pomysł, konkretne umiejętności i chcą rozpocząć niewielką działalność ukierunkowaną na dość wąską grupę odbiorców lub – jak to się często dzieje ostatnio – na jednego tylko klienta. Polecamy tę formę małego przedsiębiorstwa przede wszystkim tym, którzy chcą sprzedawać usługi, czyli tak naprawdę siebie – swoją wiedzę i swoje umiejętności.

Zamiast umowy o pracę

Dla niektórych powodem założenia własnej firmy może być fakt, że duże przedsiębiorstwa chętnie ostatnio „zatrudniają” osoby prowadzące własną działalność gospodarczą. W rubrykach Dam pracę wiele jest ogłoszeń, w których wymogiem jest posiadanie własnej działalności gospodarczej. Współpraca opiera się w tym wypadku nie na podstawie umowy o pracę, lecz na podstawie umowy o świadczeniu usług. Pracodawca jest wtedy usługobiorcą lub zlecającym, a pracownik – usługodawcą lub wykonawcą. Usługi świadczone przez wykonawcę to najczęściej pośrednictwo handlowe.

Taka forma „zatrudnienia” korzystna jest dla przedsiębiorstw, które chcą ograniczyć koszty ponoszone przy zatrudnianiu pracowników na umowę o pracę. Nie płacą one wtedy składek ubezpieczeniowych za pracownika, nie martwią się o inne prawa pracownicze wynikające z Kodeksu pracy, takie jak prawo do zwolnienia chorobowego, urlopu macierzyńskiego itp.

Często to, co jest zaletą dla pracodawcy (w przypadku kontraktu między dwoma firmami – usługobiorcy), jest niezbyt korzystne dla pracobiorcy (usługodawcy). Zawsze jednak można wynegocjować warunki jak najbardziej korzystne dla obu stron. Praca na zasadzie umowy o świadczeniu usług pozbawia w pewnej mierze bezpieczeństwa, które daje umowa o pracę. W zamian zyskuje się jednak coś innego – wszystko zależy od tego, jaki rodzaj pracy najbardziej ci odpowiada. Praca na własną rękę daje większą swobodę działania. Niekoniecznie trzeba się wiązać tylko z jednym usługobiorcą – zależy to oczywiście od zakresu wykonywanej na jego rzecz pracy. Można podzielić swój czas pomiędzy kilka firm, co jest praktycznie niemożliwe w przypadku zatrudnienia na zasadzie umowy o pracę.

Na podstawie książki „Jednoosobowa firma - jak założyć i samodzielnie prowadzić jednoosobową firmę” wydanej przez wydawnictwo BL Info Polska Sp. z o.o., Gdańsk.